INCORRECT TAALGEBRUIK

Binnen de Jommekesverhalen komt het niet vaak voor, maar eerder per ongeluk, dat er een vrouwonvriendelijk, racistisch of seksueel getint fragment opduikt. Men kan vertrekken van het kaderen in de tijdsgeest waarin het verhaal geschreven en getekend werd. Maar iedereen heeft zo een beetje zijn eigen invulling van 'tijdgeest'. Wat vooral niet mag uit het oog verloren worden is dat strips bepaalde elementen uit het dagelijks en wereldlijke gebeuren wel eens uitvergroten. Dit geeft dan aanleiding tot humorvolle fragmenten die gesmaakt worden maar na verloop van tijd mogelijk een andere invulling krijgen. Taal, beeld en omgang met anderen is steeds in evolutie en wat nu mogelijk negatief overkomt, denk aan 'neger', was in de jaren zestig van vorig eeuw minder beladen.
Het zal altijd een evenwichtsoefening blijven ...



Album: 2
Incorrect fragment - Eerste druk
• Twee maal wordt hier over 'negers' gepraat •
'Neger' is een aanduiding voor de oorspronkelijke, donkerhuidige bewoners van Afrika ten zuiden van de Sahara, met uitzondering van de Hoorn van Afrika. De omschrijving is afgeleid van het Spaanse en Portugese negro, wat zwart betekent (het is niet duidelijk of het daarvoor een afgeleide was van het Latijnse niger of het Griekse necro). Zowel neger als zwarte is correct in modern taalgebruik, maar voor steeds meer mensen heeft neger een minachtende bijklank. Terwijl we ook zouden moeten weten dat er geen 'zwarten' zijn maar enkel mensen met een huidskleur die meer of minder de bruine tint heeft.

Gecorrigeerd fragment - Herdruk
Nu wordt enkel over dieren gesproken als Jommeke zijn betoog houdt betreffende het graag willen hebben van een huisdier.


Album: 7
Incorrect fragment - Eerste druk
• Jommeke heeft het over zijn poes tot verbazing van zijn vriend Filiberke •
Sommigen zien hier een licht sexueel getinte omschrijving in.
Dit prentje mag je echt niet los zien van overige plaatjes op de pagina. Het gaat wel degelijk om de kat die hij verlost heeft.


Gecorrigeerd fragment - Herdruk
Geen correctie doorgevoerd.


Album: 10
Incorrect fragment - Eerste druk
• Teofiel en Marie hebben het over 'negers' •
'Neger' is een aanduiding voor de oorspronkelijke, donkerhuidige bewoners van Afrika ten zuiden van de Sahara, met uitzondering van de Hoorn van Afrika. De omschrijving is afgeleid van het Spaanse en Portugese negro, wat zwart betekent (het is niet duidelijk of het daarvoor een afgeleide was van het Latijnse niger of het Griekse necro). Zowel neger als zwarte is correct in modern taalgebruik, maar voor steeds meer mensen heeft neger een minachtende bijklank. Terwijl we ook zouden moeten weten dat er geen 'zwarten' zijn maar enkel mensen met een huidskleur die meer of minder de bruine tint heeft.

Gecorrigeerd fragment - Herdruk
Geen correctie doorgevoerd.


Album: 10
Incorrect fragment - Eerste druk
• Hier valt Jommeke even uit zijn voorbeeldige rol •
Het woord 'kapotneuken is niet direct in het woordenboek der Nederlandse taal terug te vinden en klinkt behoorlijk grof.


Gecorrigeerd fragment - Herdruk
Het klinkt met 'vernietigen' een stuk voorbeeldiger.


Album: 26
Incorrect fragment - Eerste druk
• Jommeke over vrouwen achter het stuur •
Meisje van 5 veroorzaakt ongeval met auto - ze kwam van links - en Jommeke reageert zeer stereotiep en de agent die er bij komt doet er nog leeftijdsopmerking bovenop.

Gecorrigeerd fragment - Herdruk
Geen correctie doorgevoerd.


Album: 65
Incorrect fragment - Eerste druk
• Jommeke doet een vreemde uitspraak over 'vreemdelingen' •
Als je dit prentje los van het verhaal tegenkomt dan kan je de nodige twijfels hebben.
In het geheel van het verhaal klinkt het totaal anders als je de achtervolgers (handlangers van een Arabische oliesjeik) hun rol even analyseert.


Gecorrigeerd fragment - Herdruk
Geen correctie doorgevoerd.
Radio 1-fragment met Sarina Ahmad-Nys rond stereotypen in Jommekesverhalen

Bron: Radio 1 - 16 juni 2020


Album: 66
Incorrect fragment - Eerste druk
• De meisjes worden in een onderdanige rol geduwd •
Een niet zo vrouwvriendelijke uitspraak van Jommeke.

Gecorrigeerd fragment - Herdruk
Deze gag werd verwijderd.


Album: 73
Incorrect fragment - Eerste druk
• De professor en 'klaarkomen' •
Tweemaal dat Jommeke een enigszins bedenkelijke vraag stelt aan Professor Gobelijn.

Gecorrigeerd fragment
Herdruk

Situatie 1 - Ongewijzigd.
Situatie 2 - Vervangend zinnetje laat deze woordspeling verdwijnen.

RANDBEMERKING!

Er is al heel wat gezegd en geschreven rond het al dan niet negatief behandelen van vrouwen, andere volkeren ...
Binnen de reeks is het ook wel voorgekomen dat Jommeke als hoofdfiguur zelf het doelwit van onderdrukking was.
Ter illustratie volgende afbeelding uit album 80 - 'De Njam-njambloem'.


Of lees album 34 - 'Jommeke in de knel' - er op na en stel vast dat Jommeke ontvoerd en gegijzeld werd.